تصاویر ، نشانه های طبیعی و غیر طبیعی نقاشی های بچه ها ، اگر نقاشی کودک شما این نشانه ها را دارد از یک روانشناس یاری بگیرید - نقطه سر خط

به گزارش نقطه سر خط، تفسیر نقاشی کودک با توجه به مراحل رشد و تکرار شدن یک نشانه قابل آنالیز می گردد اما در اغلب اوقات نقاشی برای بچه ها، تنها یک کار لذت بخش و خلاقانه است.

نقطه سر خط - فاطمه عباسی: نقاشی کردن بچه ها کاری خلاقانه و سرگرم نماینده است اما می تواند برای اهداف درمانی یا ارزیابی رشد آنها نیز استفاده گردد. در بسترهای آموزشی و بالینی، نقاشی بچه ها اغلب ابزاری برای ارزیابی شخصیت، رشد فکری، مهارت های ارتباطی و سازگاری عاطفی کودک است.

متخصصان، گاهی از این نقاشی ها برای تشخیص ناتوانی های یادگیری بچه ها یاری می گیرند و گاهی هم مددکاران اجتماعی و مشاوران از بچه ها می خواهند که حوادث آسیب زا را ترسیم نمایند، به ویژه زمانی که مهارت های ارتباطی کافی برای شرح آنچه شاهد بوده اند یا تجربه نموده اند را ندارند. اغلب در این شرایط، بچه ها با کشیدن و صحبت در خصوص آنچه در تصویر اتفاق می افتد، احساس می نمایند از آن رویداد آسیب زا دور شده اند و انگار درباره شخصیتی در کتاب یا تلویزیون صحبت می نمایند.

تجزیه و تحلیل رنگ نقاشی های بچه ها هم گاهی می تواند ابزاری برای مشخص شرایط عاطفی کودک باشد؛ تکرار زیاد رنگ های سیاه یا قرمز در نقاشی کودک ممکن است نشانه یک مشکل باشد. مشکی اغلب نشانه افسردگی یا احساس ناامیدی یا محدودیت است. قرمز ممکن است نشان دهنده عصبانیت شدید باشد. آبی و سبز معمولا رنگ های آرامی هستند و زرد و نارنجی اغلب نشان دهنده شادابی هستند.

با این حال و به نقل از دایره المعارف سلامت بچه ها، نقاشی های یک کودک نرمال و عادی در هر مرحله از رشد، شکل خاص خود را دارند؛

• مرحله خط خطی معمولا از دو سالگی شروع می گردد و تا حدود چهار سالگی کودک ادامه می یابد. در بعضی موارد، به محض اینکه کودک بتواند مداد رنگی را در دست بگیرد و روی کاغذ علامت بگذارد، معمولا حدود 18 ماهگی، شروع به خط خطی کردن کاغذ می نماید. در این مرحله، کودک فقط به تماشای جریان رنگ روی کاغذ علاقه دارد و بعضی از بچه ها هم بیشتر از خود علامت گذاری لذت می برند.

نکته قابل توجه والدین این است که آنچه بچه ها روی کاغذ می کشند تصادفی است و باعث لذت و خوشحالی کودک می گردد، حتی اگر برای بزرگسالان قابل تشخیص نباشد.

خط خطی های حدود سنی یک و نیم سالگی

• بعد از شش ماه، یعنی در حدود دو سالگی، کودک هوشیارتر می گردد و ممکن است شروع به کشیدن دایره کند. کمی بعد کودک برای نقاشی اش نامگذاری می نماید و مثلا می گوید: این یک گل است. ممکن است روز بعد به نقاشی سگ نگاه کند و بگوید: این بابا است. کودک بعلاوه شروع به کشیدن افرادی می نماید که شبیه قورباغه یا آمیب هستند: دایره ای با بازوها و پاها و گاهی اوقات چشمان درشت.
• مرحله پیش طرحواره، پیش شماتیک یا پیش نمادین در حدود چهار سالگی شروع می گردد. در این مرحله آمیب ها یا قورباغه ها ممکن است صورت، دست و حتی انگشتان پا داشته باشند اما بدن نداشته باشند. این چهره ها از رو به رو کشیده می شوند و اغلب لبخندهای بزرگی دارند. حذف جزئیات بدن نشانه این نیست که چیزی از نظر رشدی اشتباه پیش رفته! فقط به این معنی است که چیزهای دیگری در نقاشی مهمترند.

به عنوان مثال، سرها اولین اجزای بدن هستند که کشیده می شوند و ممکن است همچنان بزرگتر از سایر قسمت های بدن باشند. این کار به این علت است که کودک سر را بسیار مهم می داند. کودک با قسمت هایی از سر غذا می خورد، صحبت می نماید، می بیند و می شنود. خودنگاره کودک، نقاشی او از خودش، به صورت یک آمیب کشیده می گردد، اما معمولا بزرگترین چهره را دارد و در مرکز صفحه ظاهر می گردد. کودک ممکن است روش های مختلفی را برای کشیدن یک پرتره از خود امتحان کند.

رنگ ها بر اساس سلیقه کودک انتخاب می شوند و معمولا هیچ ارتباطی با آنچه ترسیم می نماید ندارند. اشیای موجود در نقاشی ممکن است در سراسر صفحه پراکنده باشند، یا صفحه در جهات مختلف چرخانده گردد که شکل ها کاغذ را پر نمایند. ممکن است به نظر برسد که اشیاء و اشکال در سراسر صفحه شناور هستند و این طبیعی است.

خودنگاره یک کودک از خود، معمولا با آزمون و خطا پیش رفت می نماید.

• مرحله شماتیک زمانی شروع می گردد که کودک وارد سنین مدرسه شده است، معمولا از حدود هفت سالگی شروع می گردد و تا 9 سالگی ادامه می یابد. در این زمان، کودک طرحواره یا نمادهای خاصی را برای افراد و اشیاء پیرامون خود ایجاد نموده است و آنها را بارها و بارها ترسیم می نماید. فیگورهای انسان دارای تمام اعضای بدن هستند. بازوها و پاها نیز به جای اینکه چوب مانند باشند پر می شوند. این معمولاً به علت آگاهی بیشتر از بدن و شناخت کارهایی است که اعضای بدن انجام می دهند. جالب اینکه بزرگسالان معمولا پاهای بسیار بلندی دارند زیرا بچه ها آنها را اینگونه می بینند.

خانه ها و مردم دیگر روی صفحه شناور نیستند و معمولا یک خط افق به عنوان زمین رسم می گردد؛ بعلاوه ممکن است یک سری تصاویر مانند مربع های کارتونی بکشند تا دنباله و طول زمان را نشان دهند. به نظر می رسد که این نشان دهنده تمایل کودک به داستان گویی با نقاشی است. در سن هشت یا نه سالگی، بچه ها اغلب شخصیت های کارتونی یا ابرقهرمانان مورد علاقه خود را ترسیم می نمایند و کوشش می نمایند تصویری واقعی تر از دنیای خود بکشند.

چه زمانی باید از یک درمانگر یاری گرفت؟

به طور کلی، نقاشی های بچه ها، در رنگ یا محتوا، هشدار دهنده نیستند و صرفا یک بیان هنری از کوشش های خلاقانه کودک در تجربه دنیای پیرامونش هستند. با این وجود، اگر کودک خردسال به طور مکرر نقاشی های خشونت آمیز می کشد، ممکن است بهتر باشد از یک درمانگر کودک یاری بگیرید تا مسائل احتمالی عاطفی و عمیق تر او آنالیز شوند.

برای سنین مدرسه و به ویژه بچه های که اهل هنر هستند، ظهور یک دوره تاریک یا حتی یکسری نشانه های خشن شبیه خون آشام هم ممکن است تنها کاوشی هنری در موضوعات تیره ترباشد اما اگر این دوره با رفتارهای پرخطر یا افسردگی همراه باشد، ممکن است به نوعی فریادی برای دریافت یاری تلقی گردد.

در این بین نشانه هایی هم وجود دارد که باید جدی گرفته شوند؛ مسائل عاطفی احتمالی ممکن است با نقاشی های یک شیء یا شخص خاص که بسیار بزرگ تر از نقاشی کودک از خودش باشد بروز کند. نقاشی یک انسان در قسمت های از هم گسیخته نیز بهتر است به وسیله یک درمانگر ارزیابی گردد، زیرا این نوع نقاشی ها معمولا نشان دهنده غرق شدن در چیزی یا احساس تکه تکه شدن است.

نقاشی یک کودک 5 ساله که در اتاقش پیدا شد و راز یک کودک آزاری را در سال 2016 رسانه ای کرد.

نقاشی هایی با خط ناقص یا مردد ممکن است نشان دهنده این باشد که کودک احساس عدم اطمینان یا ناامنی می نماید. بچه های که این نقاشی ها را می کشند ممکن است فقط به تشویق احتیاج داشته باشند. اگر این نوع نقاشی ها برای مدت طولانی ادامه داشته باشند، ممکن است ارزیابی تخصصی بیشتری لازم باشد.

نکته مهم این است که روانشناسان کودک با تماشا یک نقاشی قرمز یا مشکی یا یک تصویر از هم گسیخته دچار نگرانی نمی شوند اما ممکن است مجموعه ای از نقاشی های تکرار شونده احتیاج به آنالیز داشته باشد، به خصوص اگر محتوای آن نیز ترسناک یا آزاردهنده باشد.

• یک راه حل ساده برای تقویت مهارت های بچه ها خردسال | چگونه فرزندی باهوش تر پرورش دهیم؟