وندالیسم چیست؟ چطور می توانیم با این پدیده مقابله کنیم؟ - نقطه سر خط

به گزارش نقطه سر خط، بیماری وندالیسم | Vandalisme

یکی از پدیده های ناخوشایندی که در سراسر دنیا با آن روبرو هستیم، وندالیسم یا تخریب گرایی در مکان های عمومی است. این موضوع به میزان ای در بین جواع مختلف زیادی شده است حتی گاهی این تخریب ها خودشان به عنوان یک جاذبه گردشگری محسوب می شوند که از جمله آن ها همین نقاشی های گرافیتی است که عده ای بر روی دیوارهای شهر یا حتی گاهی بر روی آثار تاریخی می کشند، اشاره کنیم. این موضوع به هیچ وجه در بین اهل فرهنگ و زیبایی شناسی قابل قبول نیست و حتی غیر از برهم زدن زیبایی شهر، نوعی بیماری روانی محسوب می گردد که ما می خواهیم در خصوص آن در این مطلب از مجله گردشگری خبرنگاران صحبت کنیم. در ادامه با مطلب بیماری وندالیسم یا تخریب گرایی با ما همراه باشید.

همانطور گفتیم در این مطلب می خواهیم درباره وندالیسم یا تخریب گرایی صحبت کنیم، این کار نوعی بیماری روانی است که در دسته ناهنجاری های اجتماعی قرار می گیرد. در واقع وندالیسم نوعی عکس العمل خصمانه است که در واکنشی کینه توزانه در برابر فشارها، تحمیل ها و شکست هایی که افراد در زندگی خودشان داشته اند نیز انجام می دهند. حتی این بیماری در دنیای مجازی هم بروز پیدا نموده و افرادی زیادی را ما شاهد هستیم که با کامنت های فحش و ناسزا به افراد شناخته شده حمله ور می گردد و با این کار تسکینی بر روح خودشان می گردد.

شدت بیماری وندالیسم در افراد مختلف نیز فرق دارد، نوع خفیف این بیماری نیز به صورت دیوار نویسی، رنگ پاشی، پنجر کردن خودروها و خط انداختن بر روی خودروهای پارک شده نیز روی می دهد و در موارد شدیدتر به شکستن شیشه های مغازه ها، غارت و هرج و مرج در افراد بروز می دهد. از گذشته تا به امروز این بیماری در افراد مختلف در جوامع بین الملل وجود داشته است اما کارشناسان معتقدند وندال های کهن چیزی را ویران می کردند که خود نساخته بودند اما وندال های مدرن چیزی را نابود می کنند که خودشان آن را ساخته اند؛ فرقی ندارد یک ساختمان باشد یا یک قهرمان (افراد سرشناس)

علل بروز بیماری وندالیسم یا تخریب گرایی

حال ما در ادامه مطلب وندالیسم می خواهیم درباره علل بروز این بیماری صحبت کنیم:

• فاصله طبقاتی و وندالیسم

از جمله عواملی که در بروز بیماری وندالیسم در افراد جوامع نقش دارد این است که فاصله طبقاتی چمشگیری در جامعه برای آن ها پیش بیاید. این یکی از علت های عمده در ایجاد وندالیسم در بین افراد می باشد، اختلاف طبقاتی در واقع نوعی حس بی عدالتی و خشم را در افراد حاشیه نشین شهر القا می نماید.

• تربیت ضعیف اجتماعی

یکی از عواملی که در نظام تربیتی هر جامعه نقش عمده ای دارد، ریشه های دینی، اخلاقی، تاریخی و قانونی است که در آن اجتماع وجود دارد. ضعف در این سیستم سبب نارسایی هایی در تربیت اجتماعی می نماید و از جمله عوامل بروز بیماری وندالیسم در افراد می گردد. از جمله زیان هایی که از بابت این نارسایی در جامعه به وقوع می پیودند بی ارزش دانشتن آثار تاریخی و فرهنگی جوامع است. قطعا همه ما آثار این بیماری روانی را بر روی بناهای تاریخی و ازشمند خودمان در ایران مشاهده نموده ایم که عده با تخریب آنها و نوشته هایی یادگاری باعث به وجود آمدن صحنه های زشت در این مکان ها شده اند. عمده علت این بیماری بعد از فاصله طبقاتی در جامعه ضعف در سیستم آموزشی کشور است که هیچ گونه آموزشی بابت حفظ و نگهداری آثار تاریخی داده نشده است و افراد تمامی فشارها و عقده های خودشان را بر روی دیوارها و آثار تاریخی تخلیه می کنند.

• عدم توانایی در کنترل هیجان های روحی

قطعا در بروز هر گونه بیماری روانی، عوامل متعددی وجود داشت است، یکی دیگر از عوامل بروز بیماری روانی وندالیسم هیجان های روحی که شامل خشم، عصبانیت، ناکامی و یا حتی خوشحالی های بیش از مقدار و عدم توانایی فرد در کنترل آن ها را شامل می گردد. از همین رو افراد با توجه به عدم توانایی خودشان در کنترل خشمشان نیز به ناچار به اموال عمومی حمله ور می گردد و به تخریب آثار تاریخی، اماکن عمومی و اموال مردم می کنند. تمامی این کارهای راه هایی برای فرار از انرژی عقده های سرکوفته خانوادگی و اجتماعی، ناکامی های فردی و جمعی و محرومیت های فرهنگی هم از دیگر هیجاناتی است که به خرابکاری منجر می گردد پرخاشگری یکی از سازوکارهای دفاع روانی برای تسلط بر محیط و کسب آرامش است. خشم و پرخاش زاده موقعیت های نامطلوب است که در رویارویی با اشیا، خودش را به شکل ویرانگری نشان می دهد.

• ضعف در اعمال قانونی مجازات

یکی دیگر از عواملی که باعث شیوع این بیماری ناهنجار در جوامع می گردد، ضعف در اعمال قانون در مجازات این افراد می باشد. با توجه به قانونی که در کشور ما وجود دارد تا در صورتی که فردی به اموال عمومی و تاریخی آسیبی را وارد باید از 6 ماه تا 3 سال حبس را تحمل کند اما متاسفانه هیچ گونه سخت گیری در این کار صورت نمی گیرد و افرادی هستند که خیلی راحت به آثار تاریخی و عمومی آسیب وارد می کنند و خیلی راحت در سطح شهر می چرخند که نمونه های آن ها می توان به تخریب هایی که در دیوارهای سی و سه پل اتفاق افتاده یا آتش سوزی که در کاخ چهلستون در اصفهان پس از بازسازی و تعداد بی شماری از این موارد که اگر بخواهیم آنها را نام ببرید باید ده ها صفحه بنویسیم.

به طور کل علل وقوع وندالیسم مجموعه ای در هم تنیده از مسائل فردی، فرهنگی و اجتماعی است که نبود نظارت و پیگیری قانونی، آن را تشدید می نماید.

مطالعات انجام شده بر روی درمان بیماری وندالیسم

به منظور درمان این بیماری روانی افراد زیادی در جامعه کوشش های بسیار گسترده ای را انجام داده اند و پژوهش های زیادی وجود دارد که یکی از آن ها دکتر حامد بخشی، جامعه شناس و مدیر گروه جامعه گردشگری جهاد دانشگاهی خراسان رضوی است که در مورد بروز این بیماری می گوید: هر گونه رفتاری که به صورت عامدانه و آگاهانه انجام می گردد و به اموال عمومی آسیب می زند، وندالیسم است و طبقه بندی مشخصی ندارد اما معمولا زمانی که تخریب، ناظر به اشیا و پدیده های فرهنگی باشد، وندالیسم فرهنگی نام می گیرد. بعضی وندالیسم ها از جنس صدمه به اشیا است، بعضی دارای ظاهری هنری مانند گرافیتی هایی است که بر روی دیوارهای شهر مشاهده می کنیم و بعضی هم به شکل تخریب های مجازی است که این روزها بسیار شدت گرفته و آن هم فحاشی و ناسزاگویی هایی است که زیر پست های افراد سرشناس به وقوع می پیوندد.

چطور می توانیم با پدیده وندالیسم مقابله کنیم!

اما راه کار برای جلوگیری از بیماری وندالیسم یا تخریب گرایی چه چیزی می تواند باشد! سوالی که حتما در خاتمه خواندن این مقاله فکر شما را به خود مشغول خواهد نمود. با توجه به تحقیقات پژوهش گران و روان شناسان در این زمینه متوجه شدند که علت تخریب اموال عمومی و آصار تاریخی به وسیله وندال ها این است که آن ها دیگر هیچ گونه تعلق خاطری به آن آثار در خود احساس نمی کنند و به عبارتی ساده تر آن ها از آن خود نمی دانند. بنابراین اگر ما پیوند اجتماعی افراد با جامعه را تقویت کنیم، یعنی فرد احساس کند در این جامعه جایگاهی دارد، وندالیسم کنترل خواهد شد.

نظریه ای دیگری هم در اینباره وجود دارد به نام پنجره شکسته! در این نظری می گویند اگر ما جامعه سالم و محیط آراسته و مرتب داشته باشیم، هیچ وندالی در آن رشد نمی نماید اما برعکس آن یعنی اگر ما جامعه ای ناسالم و نامنظم داشته باشیم همچون خانه ای است که یک پنجره آن شکسته است و افراد سعی در شکستن باقی پنجره های خانه نیز می کنند.

از همین رو برای اینکه ما بتوانیم چهره شهر و آثار تاریخی و باستانی خودمان را که نشانی از فرهنگ و هویت نسل های گذشته مان است را حفظ کنیم می بایست جامعه ای تمیز و مرتب را برای افراد جامعه فراهم بیاوریم و نسب به آگاهی عمومی در مدارس، دانشگاه ها و دیگر نهادهای فرهنگی اقدام های گسترده ای را در نظر بگیریم.

توجه به مسائل و مسائل نوجوانان و جوانان و برطرف نیازهای آنان هم بعد از آموزش و فرهنگ مهمترین گزینه ای است که سبب می گردد آن آموزش ها به بار بنشیند. از سوی دیگر برطرف تبعیض ها و بی عدالتی ها و در کنارش به وجود آوردن زمینه هایی برای مشارکت مردم در نظارت بر آثار باستانی و اموال عمومی، از دیگر راهکارهای مقابله با بیماری وندالیسم در جامعه کنونی مان است.