آخرین اخبار از ثبت جهانی بازار اراک، پل خیبر همچنان بلاتکلیف - نقطه سر خط

به گزارش نقطه سر خط، خبرنگاران/مرکزی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی از تشکیل پرونده ثبت جهانی مجموعه بازار تاریخی اراک خبر داد.

مصطفی مرزبان 30 خرداد ماه در گفت وگو با نقطه سر خط، اظهار کرد: هر کشوری برای ثبت آثار و ابنیه تاریخی خود در فهرست میراث جهانی دارای سهمیه است و ایران هم سالانه یک یا دو مورد را می تواند به ثبت برساند و با توجه به همین محدودیت، استان مرکزی ثبت بازار تاریخی اراک را در اولویت قرار داده است.

وی اضافه کرد: براساس این تصمیم، تمامی مجموعه بنای بازار با کاروانسراها، سراها، راسته های اصلی و فرعی، تیمچه ها و الحاقات برای ثبت پیشنهاد داده شده است.

مرزبان با بیان اینکه طی یکی دو سال گذشته قرارداد تهیه پرونده ثبت جهانی امضا شده است، گفت: این پرونده از طریق مشاور در حال تهیه و آماده سازی است و حداکثر تا انتها سال آماده و برای وزارت میراث فرهنگی ارسال خواهد شد.

وی اظهار کرد: ثبت جهانی یک بنا به عوامل مختلفی از جمله معماری منحصر به فرد، حذف دخل و تصرف هایی که اصالت بنا را تحت تاثیر قرار داده و مواردی از این دست مشروط است. با توجه به لزوم حذف دخل و تصرفات، حذف پل خیبر در محدوده بازار که منظر این بنای تاریخی را تحت الشعاع قرار داده در دستور کار است.

مرزبان در خصوص معماری و سابقه تاریخی بازار اراک، با اشاره به تقارن هندسی و معماری منحصر به فرد این مجموعه، اضافه کرد: بازار اراک با عمری حدود 200 سال در زمان فتحعلی شاه به دست یوسف خان گرجی بنا گذاشته شد و به نوعی هسته اولیه شهر محسوب می شد. این مجموعه 14هکتار مساحت دارد و به صورت دو راسته بازار عمود برهم و براساس طرحی از پیش اندیشیده ساخته شده است و بر خلاف بازارهای دیگر جهت آن به صورت آزاد و منحنی نیست، بلکه جهتها منظم و دارای تقارن هندسی هستند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی با اشاره به اینکه مرغوبیت محصولات کشاورزی در منطقه عراق (اراک) و هم معروفیت جهانی فرش ساروق و نیاز به ایجاد مرکزی برای فروش محصولات، انگیزه اصلی ایجاد شهر و بازار اراک از نظر اقتصادی بود، بیان نمود: به دلیل معماری خاص به کار رفته در ساخت بنای بازار، هوای داخل آن در زمستان گرم و متبوع و در تابستان علی رغم سر پوشیده بودن، بسیار خنک است. همین ویژگی ها و زیبایی خیره کننده سراها موجب شد که اداره کل میراث فرهنگی، در صدد ثبت جهانی این اثر باشد و امیدواریم که این امر در سال 1400 به سرانجام برسد.

وی در خصوص موانع ثبت جهانی بازار، گفت: پل خیبر در نزدیکی بازار اراک یکی از موانع ثبت جهانی این مجموعه است، میراث فرهنگی و شهرداری موافق جمع آوری این پل هستند. مقرر بود این پل جمع آوری شود و شورای شهر هم موافقت کرده بود، اما به نظر می رسد با توجه به مسائل ترافیکی شهر، این موضوع تاخیر داشته و هنوز تکلیف آن روشن نشده است.

مرزبان به بازسازی بازار اراک در سال های گذشته اشاره کرد و اضافه کرد: مهم ترین بازوی میراث فرهنگی برای بازسازی، اعتبار و بودجه است، در سال های گذشته به دلیل کمبود اعتبار، فقط پیروز به بازسازی اضطراری بنا برای رفع خطر شدیم، همچنین بخشی از کف سازی راسته های اصلی هم انجام شد، البته در سال گذشته سه سرا مورد بازسازی اصولی قرار گرفت.

وی رقم مورد نیاز برای بازسازی بازار را حدود 50 میلیارد تومان دانست و گفت: در یکی دو سال گذشته نظر شهرداری برای مشارکت در امر بازسازی بنا جلب شد و تا امروز شهرداری از محل اعتبار بازآفرینی شهری، سرای نبی زاده را بازسازی کرده است، البته بازاریان هم در بازسازی مشارکت داشتند به طوری که سرای کاشانی با 150 میلیون تومان اعتبار و مشارکت حدود 30 میلیون تومانی بازاریان و سرای نبی زاده هم با 30 میلیون تومان اعتبار و 8 میلیون تومان کمک براساس الگوی سنتی بازسازی شد و بازسازی سرای صندوق سازها به زودی آغاز می شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان مرکزی اضافه کرد: هیچ بازاری به مانند بازار تاریخی اراک در کشور با این نظم در سراها و طول راسته نیست و بازسازی و حفاظت از آن به تعامل بین دستگاه ها و خود بازاریان نیاز دارد. ثبت جهانی آثار تاریخی اهمیت بسکمک دارد، زیرا موجب می شود یک ردیف اعتبار جداگانه دریافت کنند و دست میراث فرهنگی برای بازسازی و حفاظت از آن ها باز باشد.